Rechtsbijstandsverzekeraars zijn er bij gebaat zelf zaken te behandelen in plaats van uitbesteding aan advocaten. Uitbesteding aan advocaten brengt voor rechtsbijstandsverzekeraars hogere kosten met zich mee.
Rechtzoekenden met een rechtsbijstandsverzekering hebben wel het recht een eigen advocaat te kiezen op het moment dat zij in een juridische procedure verwikkeld raken (en het voorval gedekt is). Voor het antwoord op de vraag vanaf welk moment het recht op vrije advocaatkeuze bestaat dient gekeken te worden naar het in de polisvoorwaarden gehanteerde begrip: ‘gerechtelijke procedure’. Pas als van een ‘gerechtelijke procedure’ sprake is, zijn rechtsbijstandsverzekeraars bereid verzekerden zelf een advocaat te laten kiezen.
Rechtsbijstandsverzekeraars leggen het begrip ‘gerechtelijke procedure’ zo beperkt mogelijk uit. Uit een recente beslissing van het Europese Hof van Justitie in een Belgische kwestie blijkt dat het beperkt uitleggen van het begrip ‘gerechtelijke procedure’ in strijd is met het recht. Het veelvuldig door rechtsbijstandsverzekeraars geponeerde standpunt dat pas recht op vrije advocaatkeuze bestaat indien een processtuk is ontvangen of dient te worden opgesteld, lijkt niet langer houdbaar. Door het Europese Hof van Justitie is beslist dat elke fase die mogelijk tot een juridische procedure leidt, zelfs een voorafgaande fase, onder het begrip ‘gerechtelijke procedure’ valt.
Net als in alle eerdere uitspraken over dit onderwerp wordt door het Europese Hof van Justitie dus ook in de laatste uitspraak het recht op vrije advocaatkeuze ruim uitgelegd. Hoewel de uitspraak België betrof kunnen rechtzoekenden in Nederland ook een beroep doen op de overwegingen van het Europese Hof van Justitie. Dat heeft tot gevolg dat personen en bedrijven met een rechtsbijstandverzekering ook in een stadium voorafgaand aan een procedure recht kunnen hebben op vrije advocaatkeuze, en dat de kosten van juridische bijstand voor vergoeding in aanmerking komen.
Voor meer informatie en overleg over gebruikmaking van het recht op vrije advocaatkeuze: Jan Boogaard en Rens Pyfferoen.